Ngay từ những ngày giáp Tết âm lịch thì sự khan hiếm của các loại tiền mệnh giá nhỏ khiến mức phí chuyển đổi của các loại tiền này tăng cao. Đắt nhất vẫn là các loại tiền có mệnh giá từ 2000 đồng trở xuống với mức phí chuyển đổi dao động từ 200- 400%.
Thậm chí do nhu cầu sử dụng của các khách hàng tăng cao thì các loại tiền với mệnh giá 10.000 đồng và 50.000 đồng cũng rất khan hiếm. Tại các địa điểm chuyên đổi tiền lẻ ở Hà Nội như là phố Đinh Lễ, Phủ Tây Hồ, phố Hà Trung, Chùa Hà… thì việc đổi tiền lẻ diễn ra sôi động cũng không kém mua sắm Tết.
Một chủ cửa hàng trên phố Hà Trung thì tiền lẻ mệnh giá 500 đồng được chủ cửa hàng này “ hét” lên với mức giá lên đến 1 triệu đồng (100 tờ mệnh giá 500 đồng, khách mất phí thêm 500.000 nghìn đồng). Đối với các loại tiền có mệnh giá 10.000 đồng đến 20.000 đồng thì mức chênh lệch sẽ trong khoảng 25% đến 35% với lí do là Ngân hàng nhà nước không in tiền mới. Với tiền USD mệnh giá nhỏ thì khách hàng phải trả phí từ 18% đến 30% cho mệnh giá từ 1 USD hoặc 2 USD tùy theo số seri và năm in. Còn với tiền lẻ thì mệnh giá càng lớn thì phí chuyển đổi càng thấp, với mệnh giá 1.000 đồng thì mức đổi sẽ là 10 “ ăn” 6, với 2.000 đồng sẽ là 10 “ăn” 8.
Nhiều năm trở lại đây thì NHNN không cho phát hành các loại tiền với mệnh giá nhỏ nhằm tránh lãng phí và tiêu cực phát sinh. Nên sự khan hiếm của các loại tiền lẻ cũng khá là dễ hiểu. Thực tế thì hoạt động đổi tiền lẻ vẫn diễn ra công khai ngay tại các cửa hàng cạnh các chùa, hay các lễ hội… khách muốn mua cũng rất dễ, chỉ cần ngồi nhà lên mạng và gõ từ khóa là sẽ có địa chỉ, mức chuyển đổi và giao đến tận nơi với số tiền không giới hạn. Vấn đề ở đây là tại sao pháp luật đã nghiêm cấm mà các cửa hàng hay các cá nhân vẫn hoạt động ngang nhiên, công khai mà không có bất cứ cơ quan chức năng nào xử lí.
Theo một chuyên gia trong lĩnh vực ngân hàng thì hoạt động đổi tiền lẻ công khai, ngày càng phức tạp là do các cơ quan chức năng buông lỏng quản lí, các lực lượng công an, hay các đội quản lí thị trường vẫn chưa vào cuộc xử lí rốt ráo. Việc này thì đòi hỏi các lực lượng, các cơ quan có liên quan vào cuộc và xử lí nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm.
Trong dịp Tết Nguyên Đán 2020 thì NHNN không đưa các loại tiền mới in 5.000 đồng trở xuống ra lưu thông như các năm trước đây, đồng thời loại tiền mệnh giá 10.000 đồng cũng không được phát hành vào năm tới. Thực hiện theo chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ thì NHNN cũng đã phối hợp với các tổ chức, cơ quan chức năng đã kiểm tra và xử lí nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định tại Nghị định 96/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng.
